Zmarł Borys Jelcyn

Niewiat

Były prezydent Rosji Borys Jelcyn zmarł w szpitalu w Moskwie z powodu postępującej niewydolności sercowo-naczyniowej - poinformował Kreml. Były prezydent miał 76 lat. Pogrzeb Jelcyna odbędzie się 25 kwietnia w Moskwie.
Prezydent Rosji Władimir Putin uważa, że były prezydent Borys Jelcyn otworzył w historii Rosji nową epokę.

- Dzięki Borysowi Jelcynowi rozpoczęła się nowa epoka - wolna demokratyczna Rosja z nową konstytucją, otwierającą ludziom możliwość swobodnego wyrażania swoich myśli - oświadczył Putin w poniedziałek w telewizyjnym wystąpieniu w związku ze śmiercią Jelcyna. - Odszedł człowiek, dzięki któremu zaczęła się cała epoka, powstała nowa, demokratyczna Rosja, wolne, otwarte na świat państwo, w którym władza rzeczywiście należy do narodu - podkreślił Putin.

- Siła pierwszego prezydenta Rosji polegała na masowym poparciu jego idei i dążeń przez obywateli kraju - ocenił Putin. - Dzięki woli i bezpośredniej inicjatywie Borysa Jelcyna przyjęto nową konstytucję, uznającą prawa człowieka za wartość wyższą. - Ta konstytucja po raz pierwszy pozwoliła rozpocząć budowę realnej, efektywnej federacji - dodał.

Jako pierwszy prezydent Rosji Jelcyn "na zawsze wszedł do historii kraju i świata" - zaznaczył Putin.

Jelcyn został w czerwcu 1991 roku pierwszym z wyboru prezydentem Rosji, największej z republik wchodzących w skład ZSRR. Po nieudanym zamachu stanu, mającym obalić ówczesnego prezydenta ZSRR Michaiła Gorbaczowa w sierpniu tego samego roku, jego pozycja umacniała się.

8 grudnia wspólnie z przywódcami Białorusi i Ukrainy - Stanisławem Szuszkiewiczem i Leonidem Krawczukiem - podpisał w białoruskiej wsi Wiskuli w Puszczy Białowieskiej traktat o rozwiązaniu ZSRR i powołaniu na jego miejsce Wspólnoty Niepodległych Państw. Układ białowieski ostatecznie zatwierdził rozpad Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich.

Wcześniej Jelcyn robił karierę w Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego (KPZR), do której wstąpił w 1961 r. W drugiej połowie lat 70. był sekretarzem komitetu obwodowego KPZR w Swierdłowsku, a od roku 1985 do 1987 szefem partii w Moskwie, dokąd ściągnął go Michaił Gorbaczow.

Pierwsze lata u władzy były dla Jelcyna pasmem sukcesów. Stanowił rękojmię tego, że nie powróci komunizm. Brał udział we wprowadzaniu podstaw rosyjskiej demokracji, gwarantując wolność słowa i prawo do własności. Wprowadził wielopartyjne wybory, stworzył sektor prywatny i zachęcał zagranicznych biznesmenów do inwestowania w Rosji.

Ale jednocześnie to on wysłał w 1994 r. po raz pierwszy, a w 1999 r. po raz drugi wojska rosyjskie do Czeczenii. Konflikt ten niczego nie rozwiązał, a zginęły w nim dziesiątki tysięcy osób.

W polityce zagranicznej zapewnił niepodległość krajom sąsiadującym z Rosją oraz nadzorował redukcję broni i wojsk w tych krajach. Próbował odbudować pozycję Rosji na arenie międzynarodowej. Utrzymywał bardzo dobre stosunki z kanclerzem Niemiec Helmutem Kohlem i prezydentem USA Billem Clintonem. Kategorycznie, choć bezskutecznie, sprzeciwiał się rozszerzeniu NATO na wschód.

Schorowany Jelcyn ustąpił ze stanowiska prezydenta po ośmiu latach urzędowania 31 grudnia 1999 r. Ogłaszając swoją decyzję w telewizji, w niczym nie przypominał żywiołowego przywódcy, który w czasie puczu w 1991 roku, stojąc na czołgu, bronił dostępu do gmachu Rady Najwyższej Rosyjskiej Federacyjnej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej.

Po jego ustąpieniu pełniącym obowiązki prezydenta państwa został Władimir Putin.

W ostatnich latach prezydentury Jelcyn borykał się z poważnymi kłopotami zdrowotnymi, m.in. z nerkami, z płucami i z sercem.

Po latach Rosjanie pamiętają go jako przywódcę, który przyczynił się do kryzysu w kraju. Za jego prezydentury dochód na mieszkańca spadł o 75 proc., a liczba ludności zmalała o 2 mln, w znacznej mierze z powodu słabej jakości państwowej służby zdrowia.

Były prezydent ZSRR Michaił Gorbaczow podkreślił, że zmarły polityk "ma na koncie ogromne zasługi dla kraju, ale także poważne błędy". Przypomniał też "tragiczne przeznaczenie" Jelcyna, nawiązując w ten sposób do zainicjowanych przez niego reform demokratycznych i gospodarczych oraz do jego decyzji o rozwiązaniu Związku Radzieckiego.

Polacy ze smutkiem przyjęli wiadomość o śmierci Borysa Jelcyna; Rosja, Europa i świat stracili wybitnego polityka - napisał prezydent Lech Kaczyński w depeszy kondolencyjnej wystosowanej do prezydenta Rosji Władmira Putina. - W naszym kraju żywa jest pamięć o Jego zasługach dla budowy nowej Rosji i jej roli w Europie i świecie, a także o Jego roli w konstruowaniu nowych standardów polsko-rosyjskich stosunków dwustronnych - napisał Lech Kaczyński.